Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2013 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ
Διονύσιος Σολωμός
Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ
5 [22.]
………………………………………………………………..
Ἀλλά τό πλέξιμ’
ἄργουνε1 καί
μοῦ τ’ ἀποκοιμοῦσε2
Ἠχός, γλυκύτατος
ἠχός, ὁπού μέ προβοδοῦσε3.
25 Δέν εἶναι κορασιᾶς
φωνή στά δάση πού φουντώνουν,
Καί βγαίνει τ’
ἄστρο τοῦ βραδιοῦ καί τα νερά θολώνουν,
Καί τόν κρυφό της
ἔρωτα τῆς βρύσης τραγουδάει,
Τοῦ δέντρου καί
τοῦ λουλουδιοῦ πού ἀνοίγει καί λυγάει·
Δέν εἶν’ ἀηδόνι
κρητικό, πού σέρνει τή λαλιά του
30 Σέ ψηλούς βράχους
κι ἄγριους ὅπ’ ἔχει τή φωλιά του,
Κι ἀντιβουΐζει
ὁλονυχτίς ἀπό πολλή γλυκάδα
Ἡ θάλασσα πολύ
μακριά, πολύ μακριά ἡ πεδιάδα,
Ὥστε πού πρόβαλε
ἡ αὐγή και ἔλιωσαν τ’ ἀστέρια,
Κι ἀκούει κι αὐτή
καί πέφτουν της τά ρόδα ἀπό τά χέρια·
35 Δέν εἶν’ φιαμπόλι4 τό γλυκό,
ὁπού τ’ ἀγρίκαα μόνος
Στόν Ψηλορείτη
ὅπου συχνά μ’ ἐτράβουνεν ὁ πόνος
Κι ἔβλεπα τ’ ἄστρο
τ’ οὐρανοῦ μεσουρανίς νά λάμπει
Καί τοῦ γελοῦσαν
τά βουνά, τά πέλαγα κι οἱ κάμποι·
Κι ἐτάραζε τά σπλάχνα
μου ἐλευθεριᾶς ἐλπίδα
40 Κι ἐφώναζα:
«ὦ θεϊκιά κι ὅλη αἵματα Πατρίδα!»
Κι ἅπλωνα κλαίοντας
κατ’ αὐτή τά χέρια μέ καμάρι·
Καλή ’ν’ ἡ μαύρη
πέτρα της καί τό ξερό χορτάρι.
Λαλούμενο5, πουλί,
φωνή, δέν εἶναι νά ταιριάζει,
Ἴσως δέ σώζεται
στή γῆ ἦχος πού νά τοῦ μοιάζει·
45 Δέν εἶναι λόγια·
ἦχος λεπτός…………………………
Δέν ἤθελε6 τόν ξαναπεῖ
ὁ ἀντίλαλος κοντά του.
Ἄν εἶν’ δέν ἤξερα
κοντά, ἄν ἔρχονται ἀπό πέρα·
Σάν τοῦ Μαϊοῦ τές
εὐωδιές γιομίζαν τόν ἀέρα,
Γλυκύτατοι, ἀνεκδιήγητοι7……………………………...
50 Μόλις εἶν’ ἔτσι
δυνατός ὁ Ἔρωτας καί ὁ Χάρος.
Μ’ ἄδραχνεν ὅλη
τήν ψυχή, καί νά ’μπει δέν ἠμπόρει
Ὁ οὐρανός, κι ἡ
θάλασσα, κι ἡ ἀκρογιαλιά, κι ἡ κόρη·
Μέ ἄδραχνε, καί
μ’ ἔκανε συχνά ν’ ἀναζητήσω
Τή σάρκα μου νά
χωριστῶ γιά νά τόν ἀκλουθήσω.
55 Ἔπαψε τέλος
κι ἄδειασεν ἡ φύσις κι ἡ ψυχή μου,
Πού ἐστέναξε κι
ἐγιόμισεν εὐθύς ὀχ τήν καλή μου·
Καί τέλος φθάνω
στό γιαλό τήν ἀρραβωνιασμένη,
Τήν ἀπιθώνω μέ
χαρά, κι ἤτανε πεθαμένη.
