Ὁ Ὀδυσσεὺς Ἀνδροῦτσος. ῏Ητο υἱὸς τοῦ περιφήμου Ἀνδρίτσου, τοῦ συμπολεμιστοῦ τοῦ Κατσώνη. ᾽Εγεννήθη εἰς τὴν ᾽Ιθάκην (1770) καὶ ἔλαβε τὸ ὄνομα τοῦ ὁμηρικοῦ ἥρωος. ῏Ητο μόλις 15 έτῶν, ὅταν τὸν προσέλαβεν ὁ Ἀλῆ Πασᾶς. ᾽Εξετίμησε τὸ θάρρος του καὶ τὸν διώρισεν ἀργότερα γενικὸν ἀρματολὸν τῆς Βοιωτίας, Φωκίδος καὶ Δωρίδος.
Ὁ Ὀδυσσεὺς εἶχε μέτριον ἀνάστημα, ὡραῖον σῶμα καὶ δασύτριχα στήθη.
«Σὰν βράχος εἶν’ οἱ πλάτες του,
σὰν κάστρο ἡ κεφαλὴ του
καὶ τὰ πλατειὰ τὰ στήθια του
τοῖχος χορταριασμένος».
Κατὰ τὴν ἐπανάστασιν ἦλθεν εἰς τὴν Φωκίδα καὶ συνεκέντρωσε πολλά παλληκάρια. ῞Οταν ἔμαθε τὸν ἡρωϊκὸν θάνατον τοῦ Διάκου, ἠθέλησε νὰ ἐκδικηθῇ τοὺς Τούρκους. Ἔμαθεν ἐξ ἄλλου τὸ σχέδιον τῆς πορείας των καὶ ἔπρεπε νὰ τὴν ἀνακὸψῃ ὥστε νὰ μὴν περάσουν εἰς τὴν Πελοπὸννησον.
2. Ἡ μάχη τῆς Γραβιᾶς. Οἱ Τοῦρκοι πράγματι ἐξικίνησαν ἀπὸ τὴν Λαμίαν διὰ τὴν Ἄμφισσαν. Τότε ὁ Πανουργιᾶς, ὁ Δυοβουνιώτης καὶ ἄλλοι κατέλαβον τὰς πλησίον τῆς Γραβιᾶς διαβάσεις. ῾Ο ᾽Οδυσσεὺς εἶπεν εἰς τὰ παλληκάρια του νὰ τὸν ἀκολουθήσουν εἰς τὸ Χὰνι. ᾽Εκάλεσε τότε ὅσους θέλουν, νὰ πιασθοῦν εἰς τὸν χορόν. Τὸν ἠκολούθησαν 118 γενναῖοι καὶ μὲ τὸ ἄσμα:
«Κάτω στοῦ βάλτου τὰ χωριά, Ἄγραφα καὶ Ξηρὁμερο...»
ἔφθασαν εἰς τὸ Χάνι. Καὶ
«...᾽Εκεῖ τὸν χορὸν διαλύει,
κλείει τὴν μάνδραν καὶ οὕτω λαλεῖ:
῾Η Πατρίς μας ἐδῶ μᾶς καλεῖ
στρατιῶται ἀνδρεῖοι...»
῾Η ἐπιχείρησις ἦτο ἐπικίνδυνος, ἀλλ’ οἱ μαχηταὶ περιεφρόνησαν τὸν θάνατον. Εἰσῆλθον εἰς τὸ Χάνι, ἔκλεισαν ὅλα τὰ ἀνοίγματα καὶ ἦνοιξαν πολεμίστρας.
Οἱ Τοῦρκοι κατεδίωξαν εὐκόλως τοὺς ἄλλους ὁπλαρχηγοὺς καὶ ἔφθασαν ἀνύποπτοι εἰς τὸ Χάνι. ᾽Εκεῖ ἐδέχθησαν ὁμοβροντίαν καὶ ἐκάλυψαν μὲ σωροὺς πτωμάτων τὸν γύρω χῶρον. Τότε:
«... οἱ ἐχθροὶ ἐμοιράσθησαν εἰς τρία μέρη· προηγοῦντο οἱ ἱππεῖς καὶ ἠκολούθουν οἱ πεζοί. Οὕτω παραταχθέντες ἀπὸ τὸ μεσημέρι ἤρχισαν τὴν μάχην... Μὲ τὸσην λύσσαν ἐμάχοντο οἱ ἐχθροί, ὁποὺ πὰντοτε ὁ ἑπόμενος ἐπατοῦσε τὸν πεσόντα προηγούμενον, καὶ ὁ μέγας σωρὸς τῶν πεσόντων ἐχρησίμευεν εἰς τοὺς ἐχθροὺς μας διὰ προφύλαξιν ἐναντίον τῶν ἰδικῶν μας ἐγκλείστων· ὁ πόλεμος ἐστάθη συνεχὴς ἕως τὰ μεσάνυχτα...»
(Δ. Σίμου, Ἔφορος καὶ δημογέρων Σαλώνων).
Ὁ ᾽Ομὲρ Βρυώνης παρήγγειλεν εἰς τὴν Λαμίαν νὰ τοῦ στείλουν κανόνια. Τὴν νύκτα ὅμως οἱ γενναῖοι ὑπερασπισταὶ ἔκαμον αἰφνιδιαστικὴν ἔξοδον καὶ ἔφθασαν εἰς τὰ ὅρη (8 Μαϊου) χωρὶς σχεδὸν ἀπωλείας.
Εἰς τὸ ἡρωϊκὸν Χάνι ἐστήθη (1888) μαρμάρινον μνημεῖον μὲ προτομὴν τοῦ ᾽Οδυσσέως. ᾽Επάνω εἰς αὐτὰ ἐχαράχθη ἡ ἐπιγραφή:
«Μὲ λένε Χάνι τῆς Γραβιᾶς, γιὰ χάνι μ’ εἶχαν χτίσει·
μὰ ὁ γυιὸς τοῦ Ἀνδρούτσου μ’ ἔκαμε τῆς δόξας ἐρημοκκλὴσι»
3. Ἡ νίκη εἰς τὰ Βασιλικά. Ὁ ᾽Ομὲρ Βρυώνης παρέμεινεν ἐπὶ ὀκτὼ ἀκόμη ἡμέρας παρὰ τὸ Χάνι. Κατόπιν εἰσέβαλεν εἰς τὴν Βοιωτίαν καὶ κατέλαβε τὴν Λεβάδειαν. ᾽Επροχώρησε πρὸς τὰς Θὴβας, τὴν Εὔβοιαν καὶ τὴν Ἀττικήν. ᾽Εκεῖ ἔλυσε τὴν πολιορκίαν τῆς Ἀκροπὸλεως ἀπὸ τοὺς χωρικοὺς τῆς Ἀττικῆς καὶ ἠλευθέρωσε τοὺς Τούρκους.
Δὲν ἐπροχώρησεν ὅμως εἰς τὴν Πελοπὸννησον. Διάφοροι ὁπλαρχηγοὶ εἶχον καταλάβει τὸν ᾽Ισθμόν. ᾽Εφοβεῖτο ὅμως μὴπως οἱ ὁπλαρχηγοὶ τῆς Στερεᾶς ῾Ελλάδος τοῦ ἀποκόψουν τὰς συγκοινωνίας του. ᾽Εξ ἄλλου ἀνέμενεν ἐνισχύσεις, διότι αἱ δυνάμεις του εἶχον ἐλαττωθῆ.
Πράγματι δὲ 8.000 στρατοῦ ἀπὸ τὴν Μακεδονίαν εἶχον φθάσει ἤδη εἰς Λαμίαν. Οἱ ὁπλαρχηγοὶ Πανουργιᾶς, Δυοβουνιώτης καὶ Γκούρας κατέλαβον τὰ Βασιλικὰ καὶ ἀπέκοψαν τὴν ὁδὸν πρὸς Ἀταλάντην. Οἱ Τοῦρκοι ἐπετέθησαν διὰ νὰ τοὺς διασκορπίσουν (25 Αὐγούστου). Οἱ ῾Ἕλληνες ἀντέστησαν μὲ πεῖσμα. Κατὰ τὴν μεσημβρίαν ἠκούσθη ἡ φωνὴ: «Ἔρχεται ὁ Οδυσσεύς»! Τότε ἔλαβον περισσὸτερον θάρρος καὶ ὥρμησαν ξιφήρεις μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν Γκούραν.
Οἱ Τοῦρκοι ἐτράπησαν εἰς ἄτακτον φυγὴν, ἀφοῦ ἐγκατέλειψαν τὰ πάντα εἰς τὴν διάθεσιν τῶν ῾Ελλὴνων. ῾Ο ἐπὶ κεφαλῆς αὐτῶν Βεϋρὰν πασᾶς ἀπέθανεν ἀπὸ τὴν λύπην του καὶ ὁ στρατὸς διελύθη.
Ὁ ᾽Ομὲρ Βρυώνης καὶ ὁ Κιοσὲ Μεχμὲτ ἐπληροφορήθησαν ὅτι ἡ Τρίπολις εἶχε πέσει καὶ τὸν ᾽Οκτώβριον ἐπέστρεψαν εἰς τὴν ῞Ηπειρον. Τοιουτοτρόπως ἡ αὐτοθυσία τῶν ὁπλαρχηγῶν τῆς Στερεᾶς ἔσωσε τὸν Ἀγῶνα.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ - ΚΩΝ/ΝΟΥ ΣΑΚΚΑΔΑΚΗ, ΟΕΔΒ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου