ΝΑΥΠΑΚΤΟΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ: Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ

              "Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου '': πίνακας που βρίσκεται στο Δημαρχείο

             της πόλης του Marino της Ιταλίας, με την οποία η Ναύπακτος έχει αδελφοποιηθεί

του Θοδωρή Τομαρά

    Φιλολόγου

Η απειλητική εξάπλωση των Τούρκων κατά τον 16ο αι., η κυριαρχία τους στο Αιγαίο και η κατάληψη της Κύπρου (1571) υποχρέωσε τις χριστιανικές δυνάμεις της Δύσης να αντιδράσουν αποφασιστικά. Στις 20 Μαΐου ο Πάπας Πίος Ε΄ πέτυχε τη συνεργασία των δύο τότε Μεγάλων Δυνάμεων της Μεσογείου της Ισπανίας και της Βενετίας και συγκρότησε τον «Ιερό Συνασπισμό» (Sacra Liga).

Οι ναυτικές δυνάμεις της Ευρώπης συγκεντρώθηκαν στο λιμάνι της Μεσσήνης της Ιταλίας στις 16 Σεπτεμβρίου. Ο στόλος αποτελούνταν από πλοία των Βενετών, των Ισπανών, του πάπα, της Σαβοΐας, των Ιπποτών της Μάλτας και άλλων ιταλικών κρατιδίων. Αρχηγός ορίστηκε ο νεαρός πρίγκιπας Δον Χουάν ο Αυστριακός και ναύαρχοι ο Μαρκαντόνιο Κολόννα, ο Ιωάννης Αντρέα Ντόρια, ο Σεβαστιανός Βενιέρ, ο Μάρκος Κουιρίνι και ο Α. Μπαρμπαρίγκο.

Ο Ευρωπαϊκός στόλος περίπου δέκα ημέρες αργότερα βρισκόταν αγκυροβολημένος στην Κεφαλονιά και απαριθμούσε 210 γαλέρες (οι μισές περίπου ήταν βενετικές), 30 ισπανικές φρεγάτες, 24 μεταφορικά και άλλα μικρότερα πλοία με 28000 άνδρες στην υπηρεσία των Ισπανών, 8000 στην υπηρεσία των Βενετών, 2000 του παπικού κράτους και αρκετές χιλιάδες από αλλού, από τους οποίους περίπου 15000 ήταν Έλληνες. Επίσης περίπου 15000 Έλληνες υπηρετούσαν –βίαια στρατολογημένοι- στην υπηρεσία του σουλτάνου. Ο τουρκικός στόλος με επικεφαλής τον καπουδάν πασά Μουεζίν-ζαντέ Αλή που ναυλοχούσε στο λιμάνι της Ναυπάκτου και αποτελούνταν από περίπου 230 γαλέρες και 50 μικρότερα σκάφη κινήθηκε δυτικά της Ναυπάκτου το ξημέρωμα της 7ης Οκτωβρίου. Η σύγκρουση των δύο στόλων ήταν σφοδρή και μεγάλης διάρκειας. Οι πηγές αναφέρουν ότι οι εχθροπραξίες συνεχίστηκαν μέχρι αργά το απόγευμα, ενώ το αποτέλεσμα δεν άργησε να φανεί. Ο τουρκικός στόλος έπαθε μεγάλη πανωλεθρία: 20000 μωαμεθανοί νεκροί (μεταξύ αυτών και ο καπουδάν πασάς, ο Αιγύπτιος αρχηγός Μεχμέτ Σιρόκο, 30 διοικητές επαρχιών και 160 μπέηδες), ενώ από τα 230 πλοία σώθηκαν μόνο 35. Οι απώλειες για τους Ευρωπαίους ήταν 8000 νεκροί –μεταξύ αυτών ο Μπαρμπαρίγκο. Οι Έλληνες νεκροί και από τις δύο πλευρές ήταν περίπου 8000, ενώ περίπου 15000 σκλάβοι των τουρκικών κατέργων ανέκτησαν την ελευθερία τους.

Η προσφορά των Ελλήνων ήταν ιδιαίτερα σημαντική σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές. Αναφέρεται μάλιστα ότι «οι σκλάβοι χριστιανοί των τουρκικών πλοίων, μέσα στη σύγχυση της τρομερής σύγκρουσης, κατέστρεφαν τα κατάρτια και έκοβαν τα σχοινιά με τα ίδια σπαθιά που οι Τούρκοι τους είχαν δώσει» (Giovanni Pietro Contarini).

Στη μεγάλη ναυμαχία μεταξύ άλλων συμμετείχαν ο μεγάλος Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες ως αξιωματικός του πολεμικού πλοίου «Μαρκησία» του Αντρέα Ντόρια, ο Μανούσος Θεοτοκόπουλος –ανιψιός του Ελ Γκρέκο- και ο Ζακυνθινός Μαρίνος Σιγούρος, πατέρας του Αγ. Διονυσίου Επισκόπου Αιγίνης. Η νίκη των ευρωπαϊκών δυνάμεων στη ναυμαχία της Ναυπάκτου ήταν μεγάλης σημασίας, αφού ανέκοψε την επεκτατική πολιτική της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς την Ευρώπη. Το γεγονός στάθηκε πηγή έμπνευσης για πολλούς μεγάλους ζωγράφους (Τιντορέτο, Βερονέζε, Τιτσιάνο, Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και άλλους πολλούς).

Κάθε χρόνο ο Δήμος Ναυπάκτου διοργανώνει την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου πλήθος εκδηλώσεων ανάμνησης και τιμής για τη ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ, στις οποίες λαμβάνουν μέρος αντιπροσωπείες των κρατών που συμμετείχαν στο μεγάλο ιστορικό γεγονός, αλλά και πλήθος κόσμου.