Τα σύννεφα του πρώτου μεγάλου πολέμου μαζεύονται ολόμαυρα στα ελληνικά σύνορα: προς Β. η Σερβία μάχεται ηρωικά εναντίον των επιδρομέων. Ένας νέος κίνδυνος προβάλλει προς Α. με την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο ως συμμάχου των Κεντρικών Δυνάμεων (28 Οκτωβρίου 1914). Μια εβδομάδα αργότερα ο Άγγλος πρωθυπουργός δηλώνει ότι ο σουλτάνος έσκαψε μόνος του το λάκκο. Σε λίγους μήνες, τον Ιανουάριο του 1915, αρχίζουν οι επιχειρήσεις της Entente στα Δαρδανέλια. Ο τσάρος και οι Ρώσοι διπλωμάτες αρχίζουν τώρα να τρέφουν τις πιο μεγάλες ελπίδες να υποκαταστήσουν τους Τούρκους ως νόμιμοι κληρονόμοι των Βυζαντινών αυτοκρατόρων και να ιδούν τον σταυρό και τη σημαία τους με τον δικέφαλο βυζαντινό αετό να κυματίζει επάνω στον τρούλο της Αγ. Σοφίας.
Έτσι λοιπόν οι πόθοι των Ρώσων προβάλλουν στον ίδιο ορίζοντα, όπως και τα όνειρα των Ελλήνων, και επομένως εναντιώνονται οι μεν στους δε. Η Ελλάδα φοβάται από τη συμμετοχή των Ρώσων στον πόλεμο και τανάπαλιν η Ρωσία δεν επιθυμεί την ανάμειξη των Ελλήνων. Τότε η Θεσσαλονίκη αποκτά εξαιρετική κίνηση και γίνεται το πιο μεγάλο λιμάνι ανεφοδιασμού των Σέρβων και Αγγλογάλλων, που έχουν βάση των επιχειρήσεών τους τη Λήμνο, ελληνικό νησί του ΒΑ Αιγαίου. Η Entente ήθελε την Ελλάδα σύμμαχο, αλλά χωρίς να της δώσει σαφείς εγγυήσεις, γιατί επιθυμούσε να περιποιηθεί τη Βουλγαρία και, για να την παρασύρει στο πλευρό της, ήταν διατεθειμένη να της παραχωρήσει ακόμη και την περιοχή της Καβάλας.
Ο Βενιζέλος κατέβαλε τότε όλες τις προσπάθειες να προσανατολίσει τον βασιλιά Κωνσταντίνο και το Γενικό Επιτελείο (οι αρχηγοί του Βίκτωρ Δουσμάνης και Ιωάννης Μεταξάς προβάλλουν αντιρρήσεις) προς την Entente και να φέρει την Ελλάδα στο πλευρό της. Πιστεύει πραγματικά ότι ο πόλεμος θα τελειώσει με τη νίκη της Entente και ότι η Ελλάδα πρέπει να επωφεληθεί απ' αυτή την ευκαιρία, για να πραγματοποιήσει τις εθνικές της διεκδικήσεις, αλλά οι στρατιωτικές νίκες των Γερμανών και Αυστριακών σε όλα τα μέτωπα, η αποτυχία της Entente στα Δαρδανέλια έχουν κάνει εφεκτικούς πολλούς Έλληνες και προ πάντων τη βασιλική οικογένεια. Αυτοί πιστεύουν κιόλας στη γερμανική νίκη.
Τα μέλη της κυβερνήσεως είναι διαιρεμένα και υποστηρίζουν την ουδετερότητα, εφόσον τα αποτελέσματα των στρατιωτικών επιχειρήσεων και των διπλωματικών διαπραγματεύσεων δεν είναι ακόμη καθαρά. Η διχογνωμία, που κυριαρχεί ανάμεσα στους υπουργούς, είναι προδρομικό σημάδι της καταστρεπτικής διχόνοιας που σε λίγο θα κατασπαράξει την Ελλάδα. Η αυλή, το υπουργικό συμβούλιο, η βουλή και ο λαός ζουν ώρες γεμάτες ταραχή και αγωνία. Η περίοδος της αρμονικής συνεργασίας βασιλιά και Βενιζέλου έχει πια λήξει. Τα πολιτικά πάθη ανάβουν, η πολιτική των συναλλαγών και η ευνοιοκρατία αρχίζουν να ξαναπαρουσιάζονται και να υπονομεύουν το πολύτιμο έργο που είχε συντελεστεί ως τότε. Το πήγαινε-έλα των πρεσβευτών των μεγάλων δυνάμεων, οι συνεντεύξεις τους με τα μέλη της ελληνικής κυβερνήσεως, οι πιέσεις και οι μηχανορραφίες διαδέχονται η μια την άλλη. Μερικοί αντιπρόσωποι των δυνάμεων πετυχαίνουν να εξαγοράσουν εφημερίδες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και να προσανατολίσουν τις ψήφους των εκλογέων προς το ένα ή προς το άλλο μέρος.
Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991, σσ. 352-353
Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991, σσ. 352-353
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου