Το αντιτορπιλικό έφτασε στον Πειραιά τα χαράματα της επόμενης μέρας. Ύστερα από σύντομες διαπραγματεύσεις, οι αρχές έδωσαν άδεια αποβίβασης σε όλα τα μέλη της παροικίας μας. Πολύ σύντομα πείστηκα ότι είχα κάνει πολύ καλά που ανέλαβα προσωπικά την υπόθεση των πολιτών μας. Οδήγησα, προσωρινά, τους επιβάτες του Simpson στις εγκαταστάσεις του τελωνείου και φρόντισα να συγκροτηθεί αμέσως μια επιτροπή από τους πιο ικανούς στο χειρισμό γραφειοκρατικών θεμάτων - εξασφάλιση προμηθειών, διανομή χρημάτων για τις ανάγκες κάθε οικογένειας κλπ. Τα χρήματα αυτά τα είχαμε πάρει στη Σμύρνη από τους αντιπροσώπους της Επιτροπής Ανακούφισης της Εγγύς Ανατολής. Στη συνέχεια καταπιάστηκα με το πρόβλημα της στέγασης των φυγάδων.
Τηλεγράφησα στο Κέντρο, στην Ουάσιγκτον, και εξήγησα στους προϊσταμένους μου ότι έτσι όπως είχαν εξελιχθεί τα πράγματα στη Σμύρνη, χρειαζόμουν έκτακτη οικονομική ενίσχυση προκειμένου να αντιμετωπίσω τις ανάγκες των Αμερικανών προσφύγων. Ο Πειραιάς και η Αθήνα είχαν ήδη πλημμυρίσει πρόσφυγες από όλη την Τουρκία. Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι η εξεύρεση καταλύματος για τους νεοαφιχθέντες Αμερικανούς θα ήταν υπόθεση δύσκολη ή και ακατόρθωτη. Αφού έτρεχα σαν τρελός όλη μέρα από τη μια υπηρεσία στην άλλη, κατάφερα επιτέλους, προς το βραδάκι, να πάρω άδεια για να κάνω χρήση ενός μεγάλου ατμόπλοιου που βρισκόταν στο λιμάνι για επισκευές.
Η έκκλησή μου στην Ουάσιγκτον για οικονομική βοήθεια βρήκε αμέσως ανταπόκριση και μου στάλθηκε επιταγή δύο χιλιάδων δολαρίων. Δεκαπέντε ημέρες αργότερα ήρθε από την Κωνσταντινούπολη και ο πρόξενος Oscar Heizer, ο οποίος μας έφερε κι άλλα χρήματα. Ένα μικρό δωμάτιο στο ισόγειο του αμερικανικού προξενείου των Αθηνών διατέθηκε για να στεγάσει το προσωπικό του προξενείου της Σμύρνης. Το γραφείο αυτό πλημμύριζε καθημερινά από τους πρόσφυγες και τους αναρίθμητους συγγενείς τους.
Ήμαστε αναγκασμένοι να μελετούμε προσεκτικά κάθε περίπτωση χωριστά, για να διαπιστώνουμε κατά πόσο ο ενδιαφερόμενος δικαιούνταν τη βοήθεια που πρόσφερε η αμερικανική κυβέρνηση. Η ανυπαρξία αρχείων έκανε την έρευνα μας ακόμα πιο δύσκολη. Αλλά το πιο δυσάρεστο καθήκον μας ήταν το ζήτημα της μετανάστευσης. Ενώ οι Αμερικανοί πολίτες μπορούσαν να επαναπατριστούν, πολλοί συγγενείς τους δε δικαιούνταν βίζα.
Οι υπάλληλοι του προξενείου βρέθηκαν κατά συνέπεια στη δυσάρεστη θέση να χωρίζουν οικογένειες και μάλιστα να ακολουθούν τους τύπους τόσο αυστηρά, ώστε να αποκόβουν ανήμπορους ηλικιωμένους γονείς από τα παιδιά τους. Ήμαστε όλοι υποχρεωμένοι να ενεργούμε σαν όργανα του ανελαστικού συστήματος μετανάστευσης. Η γνώμη μου ήταν και είναι πως, κάτω από τις έκτακτες συνθήκες της φάσης εκείνης, το σύστημα μας έπρεπε κατ' εξαίρεση να αντιμετωπίσει κάπως υποχωρητικά την ιδιομορφία και τον επείγοντα χαρακτήρα του προσφυγικού ζητήματος της Σμύρνης. Μια πιο ευχάριστη πτυχή της δουλειάς μας ήταν η επανένωση κάποιων διαλυμένων οικογενειών. Συμβάλαμε στην επανασύνδεση τους εντοπίζοντας τους αγνοούμενους συγγενείς που βρίσκονταν διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Αυτό το έργο ξεκίνησε από εμένα και συνεχίστηκε αργότερα πιο συστηματικά από τις υπηρεσίες του Ερυθρού Σταυρού της Αθήνας.
George Horton, Αναφορικά με την Τουρκία, σσ. 175-177
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου